Chuyển đổi hộ kinh doanh lên doanh nghiệp: Lộ trình bắt buộc từ 2025 và những điều cần biết

Tại Việt Nam, khu vực kinh tế tư nhân hiện có hơn 5,2 triệu hộ kinh doanh, tạo việc làm cho 8–9 triệu người . Mặc dù nhiều hộ kinh doanh đã phát triển ổn định, song khi doanh thu vượt ngưỡng (từ 1 tỷ đồng/năm), họ phải chịu chuyển từ thuế khoán sang kê khai, áp dụng hóa đơn điện tử từ ngày 1.7.2025 . Đây vừa là áp lực, cũng là cơ hội để chuyển đổi hình thức tổ chức – từ hộ kinh doanh cá thể thành doanh nghiệp chính quy như công ty TNHH, cổ phần… Bài viết này sẽ phân tích kỹ lý do, lợi ích, khó khăn và quy trình chuyển đổi, đồng thời gợi mở giải pháp hỗ trợ để tạo sức bật mới cho nền kinh tế tư nhân Việt Nam.

1. Lý do chuyển đổi từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp

1.1 Thuế khoán bị xóa bỏ và phương thức kê khai tăng chi phí

Từ giữa 2025, hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm phải kê khai thuế theo hóa đơn điện tử chứ không còn được áp dụng thuế khoán – khiến chi phí thuế tăng từ vài trăm nghìn lên 4–6 triệu đồng mỗi tháng . Nhận thấy tình trạng này, Quốc hội và Bộ Chính trị đề xuất lộ trình từ năm 2026 bỏ hoàn toàn thuế khoán và yêu cầu chuyển đổi toàn bộ hộ kinh doanh thành doanh nghiệp .

1.2 Giới hạn về pháp nhân và quyền kinh doanh

Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân, chịu trách nhiệm vô hạn; chỉ được đăng ký tại một địa điểm, sử dụng tối đa 10 lao động, không mở rộng quy mô như chi nhánh hay văn phòng . Trong khi đó, doanh nghiệp có tư cách pháp nhân, vốn điều lệ, chịu trách nhiệm hữu hạn, dễ mở rộng và tham gia vào các chuỗi giá trị cao hơn.

2. Lợi ích khi chuyển đổi

2.1 Có tư cách pháp nhân – bảo vệ tài sản, nâng tầm thương hiệu

Doanh nghiệp có tư cách pháp nhân và trách nhiệm hữu hạn, giúp bảo vệ tài sản cá nhân chủ doanh nghiệp và tăng uy tín trong giao dịch, dễ tham gia các lĩnh vực yêu cầu pháp lý rõ ràng .

2.2 Ưu đãi thuế và giảm chi phí hành chính

Chính sách hiện hành miễn lệ phí đăng ký, lệ phí môn bài trong 3 năm đầu, và hỗ trợ tư vấn thuế, kế toán miễn phí. Nghị quyết 198/2025/QH15 cũng miễn thuế TNDN 3 năm đầu cho doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp startup đổi mới sáng tạo.

2.3 Huy động vốn, mở rộng hoạt động

Doanh nghiệp dễ vay vốn ngân hàng, tiếp cận quỹ đầu tư, có thể phát hành cổ phần (với công ty cổ phần). Quy mô hoạt động được mở rộng, xây dựng chuỗi giá trị, tham gia xuất nhập khẩu… .

2.4 Quản trị bài bản, minh bạch

Doanh nghiệp buộc phải áp dụng kế toán, báo cáo tài chính theo chuẩn mực, dễ kiểm toán, tăng cường tính minh bạch và quản trị chuyên nghiệp .

3. Những khó khăn khi chuyển đổi

3.1 Chi phí và thủ tục pháp lý phức tạp

Mặc dù quy trình đã được đơn giản hóa (không cần giải thể hộ trước khi thành lập doanh nghiệp), hồ sơ vẫn gồm Giấy đề nghị, điều lệ, danh sách thành viên, giấy tờ cá nhân, và cần thực hiện online hoặc trực tiếp tại Phòng Đăng ký kinh doanh – mất 5–7 ngày làm việc, chưa kể các nghĩa vụ thuế chưa hoàn thành.

3.2 Phí tổ chức và sổ sách kế toán rườm rà

Doanh nghiệp phải mở sổ sách kế toán chính quy, nộp báo cáo quý/năm, đóng các loại phí như TNDN, VAT, PIT, bảo hiểm xã hội, tăng gánh nặng vận hành so với hộ kinh doanh đơn lẻ .

3.3 Khó khăn về năng lực quản trị của chủ hộ

Nhiều chủ hộ thiếu kiến thức về quản trị doanh nghiệp, kế toán, pháp lý; lo ngại chi phí thuê chuyên gia tư vấn và công nghệ số.

3.4 Rủi ro nếu hưởng ưu đãi rồi quay lại

Một số doanh nghiệp thành lập để hưởng ưu đãi rồi giải thể quay về hộ kinh doanh vì thấy mô hình doanh nghiệp không phù hợp với cách thức hoạt động nhỏ lẻ ban đầu.

4. Quy trình chuyển đổi hộ kinh doanh–>doanh nghiệp

Nguồn luật căn bản: Nghị định 01/2021/NĐ‑CP và Luật Doanh nghiệp 2020 

1. Kiểm tra điều kiện: hộ hoạt động liên tục ≥1 năm, hoàn thành nghĩa vụ thuế, dùng hóa đơn điện tử nếu doanh thu ≥1 tỷ, chưa trong tranh chấp hoặc giải thể.
2. Chuẩn bị thủ tục: Giấy chứng nhận hộ, mã số thuế, đề nghị đăng ký doanh nghiệp, điều lệ, giấy tờ cá nhân/thành viên .
3. Nộp hồ sơ: trực tiếp tại Sở Tài chính hoặc qua Cổng Đăng ký doanh nghiệp quốc gia. Doanh nghiệp cấp mã mới trong 2 ngày, đồng thời thông báo chấm dứt hộ tới xã, thuế địa phương.
4. Hoàn tất sau thành lập: đăng ký mã số thuế mới, chấm dứt khai thuế của hộ, thông báo cơ quan thuế; triển khai kế toán – nhân sự – bảo hiểm theo yêu cầu doanh nghiệp.

5. Giải pháp hỗ trợ chuyển đổi hiệu quả

5.1 Ứng dụng và nền tảng số hóa

Đề xuất phát triển app kế toán miễn phí cho hộ kinh doanh mới để kê khai, nộp thuế, quản lý đầu vào – đầu ra dễ dàng. Đồng thời, áp dụng hóa đơn điện tử, trợ giúp phần mềm kế toán đơn giản, giảm gánh nặng hành chính .

5.2 Miễn, giảm phí và hỗ trợ tư vấn

Miễn lệ phí đăng ký, môn bài trong 3 năm; tư vấn miễn phí kế toán, pháp lý 3 năm. Đặc biệt ưu đãi cho doanh nghiệp nhỏ, startup đổi mới – miễn thuế TNDN 2–3 năm đầu.

5.3 Đào tạo và tổ chức đầu mối

Cần tổ chức khóa đào tạo miễn phí về quản trị, kế toán, marketing, chuyển đổi số. Xây dựng đầu mối chính quyền địa phương phụ trách hỗ trợ thực chất hộ chuyển lên doanh nghiệp theo lộ trình cụ thể .

5.4 Khung pháp lý mềm về "doanh nghiệp tư nhân"

Đề xuất xây dựng Luật Doanh nghiệp tư nhân mới nhằm ưu tiên quy định cho nhóm quy mô nhỏ, cách thức đơn giản, giảm báo cáo kiểm toán – phù hợp hộ kinh doanh chuyển đổi.

Kết luận

Việc chuyển đổi hơn 5 triệu hộ kinh doanh thành doanh nghiệp là bước ngoặt có ý nghĩa chiến lược, quyết định định hình khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam trong bối cảnh hội nhập sâu rộng (EVFTA, CPTPP…). Điều này giúp:

• Tăng minh bạch tài chính, pháp lý, đảm bảo trách nhiệm hữu hạn.
• Mở rộng quy mô, tiếp cận vốn và thị trường.
• Tận dụng ưu đãi thuế và hỗ trợ tư vấn đáng kể.
• Nâng cao quản trị, hướng đến mô hình doanh nghiệp hiện đại.

Tuy nhiên, chuyển đổi cần lộ trình và hỗ trợ hiệu quả: Đơn giản thủ tục, áp dụng số hóa, miễn phí và ưu đãi, hỗ trợ đào tạo chuyên sâu, đồng thời xây dựng pháp luật phù hợp cho doanh nghiệp siêu nhỏ.

Tóm lại, chuyển đổi hộ kinh doanh lên doanh nghiệp không chỉ là yêu cầu pháp lý từ 1.7.2025 và lộ trình bỏ thuế khoán, mà còn là cơ hội vàng để bứt phá năng lực kinh tế tư nhân, nâng cấp nền tảng phát triển kinh tế quốc gia. Với chính sách linh hoạt, số hóa, và đào tạo, mô hình doanh nghiệp nhỏ sẽ trở thành động lực mới cho đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế.

Trường hợp cần tư vấn chi tiết, khách hàng có thể liên hệ với chúng tôi theo địa chỉ:

Công ty Luật TNHH Bright Legal - Khách hàng là trọng tâm

Trụ sở chính:

Địa chỉ: Lô 128 Sunrise K, The Manor Central Park, đường Nguyễn Xiển, phường Đại Kim, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội.

Điện thoại: 0866.625.968 - 0866375617

Hotline: 0913899635 - 0906219525

Email: [email protected]

Chi nhánh Kiên Giang

Địa chỉ: Số 254 Nguyễn Trung Trực, phường Dương Đông, Tp. Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang

Điện thoại: 0775.921.888

Email: [email protected]

Chi nhánh Hà Tĩnh

Địa chỉ: Số 03 Lý Nhật Quang, thị trấn Thạnh Hà, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh

Điện thoại: 0906219525 - 0963331555

Bạn vừa đọc bài viết Chuyển đổi hộ kinh doanh lên doanh nghiệp: Lộ trình bắt buộc từ 2025 và những điều cần biết thuộc trang Tư vấn đầu tư trong nước trên website: brl.vn. Hẹn gặp bạn ở những bài viết sau.