THAM GIA CÂU LẠC BỘ “XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO”, NGƯỜI PHỤ NỮ BỊ KHỞI TỐ, TRUY TỐ, XÉT XỬ VỀ HÀNH VI “ĐÁNH BẠC”

Thời gian gần đây, các hình thức lừa đảo chiếm đoạt tài sản ngày một nở rộ với nhiều chiêu trò, hình thức khác nhau. Nạn nhân của tội phạm thường đa dạng về độ tuổi, trình độ học vấn, giới tính. Đặc biệt, các đối tượng lừa đảo ngày càng trở lên chuyên nghiệp hơn, dưới vỏ bọc của các Doanh nghiệp, tổ chức hoạt động dưới danh nghĩa từ thiện, hỗ trợ xóa đói giảm nghèo. Đặc biệt, để lôi kéo, dụ dỗ nhiều nạn nhân hơn, các tổ chức lừa đảo thường chuyển địa điểm hoạt động tới các khu vực vùng sâu, vùng xa, nhận thức pháp luật còn hạn chế, hướng tới các nạn nhân là người lớn tuổi, khả năng tiếp cận, học hỏi về công nghệ thông tin còn hạn chế. Với các hình thức lừa đảo thông thường, nạn nhân có thể chỉ bị mất tiền, tuy nhiên, với hình thức lừa đảo mới mà chúng tôi đã từng tư vấn, nạn nhân không chỉ bị mất tiền mà còn bị xử lý trách nhiệm hình sự. Dưới đây là một trong những hình thức lừa đảo mà nạn nhân bị lừa lại trở thành tội phạm mà Công ty Luật TNHH Bright Legal tư vấn, hỗ trợ pháp lý.

1. Từ nạn nhân của vụ việc có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản

Thông qua mối quan hệ xã hội, bà T.L quen biết với bà V.L và được bà V.L giới thiệu tham gia vào câu lạc bộ DT. Bà V.L đưa ra thông tin:

Câu lạc bộ DT thành lập hoạt động vì mục đích thiện nguyện nhằm hỗ trợ những người nội trợ, người dân ở vùng sâu, vùng xa “xóa đói giảm nghèo”, giúp người dân làm giàu, đồng thời thực hiện các chương trình thiện nguyện tại nhiều nơi ở Việt Nam. Kèm theo đó, bà V.L đưa các hình ảnh hoạt động từ thiện của Câu lạc bộ DT . Những người tham gia câu lạc bộ chỉ cần tham gia 01 số tiền ít nhất là 5.000.000 đồng và có điện thoại di động cảm ứng để trở thành thành viên của câu lạc bộ. Khi tham gia câu lạc bộ, thành viên sẽ được add vào nhóm Telegram của câu lạc bộ, được hướng dẫn tạo tài khoản đăng nhập và hàng ngày làm nhiệm vụ 02 lần/ngày trên máy điện thoại dưới sự hướng dẫn của người giới thiệu là sẽ được nhận hoa hồng, sau 40 ngày thành viên sẽ được hoàn lại 100% số tiền gốc tham gia và phần hoa hồng. Ngoài ra, nếu thành viên giới thiệu người tham gia vào câu lạc bộ sẽ được trích 25% hoa hồng trên tổng số tiền mà người được giới thiệu tham gia vào câu lạc bộ. Khi thắc mắc về việc câu lạc bộ lấy tiền đâu để chi trả cho người tham gia thì được những người ở câu lạc bộ DT đưa thông tin thêm rằng: Câu lạc bộ DT có đối tác là công ty L với trang web L33 được thành lập hợp pháp theo quy định của pháp luật nước ngoài (thường là các nước lớn như Mỹ, Singapore,…), là đối tác tin cậy của các thương hiệu lớn của Việt Nam (như F88, Vingroup…), các công ty đối tác của câu lạc bộ kiếm tiền dựa trên tiếp thị liên kêt, mỗi lượt click vào đường link là công ty kiếm được tiền từ việc quảng cáo, giới thiệu….

Để người tham gia tin tưởng hoàn toàn, các đối tượng thậm chí còn tổ chức các buổi hội thảo lớn tại Hà Nội, miễn phí hoàn toàn chi phí tham gia, chi phí dự tiệc, đồng thời sẽ có đối tượng là diễn giả giải thích toàn bộ thắc mắc cho người muốn tham gia.

Do tin tưởng vào thông tin, lý lịch cá nhân của bà V.L, bà T.L đã tham gia số tiền 10.000.000 đồng để trở thành thành viên câu lạc bộ. Ngoài ra, bà T.L còn giới thiệu em gái, bạn thân, hàng xóm cho bà V.L để bà V.L tư vấn cùng tham gia Câu lạc bộ D.T. Sau khi giới thiệu được người tham gia đóng tiền vào câu lạc bộ, bà V.L đã được các đối tượng chi trả 25% tiền hoa hồng giới thiệu.

Sau khi tham gia, bà T.L và những người khác phải có mặt tại theo yêu cầu của bà T.L để làm nhiệm vụ hàng ngày vào các khung giờ cố định là 13 giờ và 19 giờ. Tại đây, những người tham gia sẽ phải đăng nhập tài khoản (mà các đối tượng lừa đảo nói là tài khoản câu lạc bộ) và bấm nhiệm vụ theo lệnh “tài”, “xỉu” theo yêu cầu của chủ câu lạc bộ . Khi nạn nhân hỏi tại sao lại là lệnh “Tài” – “Xỉu” thì được trả lời là đây là theo quy ước của nước ngoài, sau này sẽ đổi tên gọi để phù hợp hơn, tránh cụm từ nhạy cảm.

Khi tham gia được một thời gian, các nạn nhân đồng loạt phát hiện toàn bộ tiền trong tài khoản trên trang web câu lạc bộ đều còn 1 đồng. Khi thắc mắc thì bà T.L được các đối tượng trả lời là do trang web của câu lạc bộ bị hacker, cần thời gian để khắc phục. Sau đó, các đối tượng tiếp tục yêu cầu người tham gia lựa chọn 02 phương thức: Một là tiếp tục đóng thêm tiền để khắc phục lỗi, số tiền gốc cũ và mới sẽ được hoàn trả sau 40 ngày; Hai là nếu không tiếp tục tham gia thì chỉ được hoàn trả lại 1/3 số tiền gốc và không được nhận lãi.

Khi bà T.L cũng những người tham gia không đồng ý theo phương án nào, yêu cầu bà V.L cùng chủ tịch Câu lạc bộ DT hoàn trả tiền thì không được đáp ứng, đồng thời cắt liên lạc đối với bà T.L.

Bà T.L có gọi điện theo số tổng đài của trang web L33 để hỏi thì được trả lời bà không có tài khoản trên trang L33, đề nghị liên hệ với câu lạc bộ DT để được giải đáp.

Do nhận thấy bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản, bà T.L và những người tham gia đã làm đơn trình báo tới cơ quan công an để điều tra làm rõ.

2. Tới tội phạm “đánh bạc” qua mạng

Sau khi cơ quan điều tra tiếp nhận vụ việc đã tiến hành điều tra thì xác định: Tài khoản thành viên câu lạc bộ DT (thực chất là tài khoản trên trang web L33) là tài khoản đánh bạc với các hình thức cá cược được thua bằng tiền. Việc bà T.L thực hiện nhiệm vụ hàng ngày trên trang web thực chất là việc đặt lệnh cá cược “tài”, “xỉu”. Việc đặt cược đều được thực hiện trên chính điện thoại di động của nạn nhân mà bản thân các nạn nhân đều không nhận thức được đó chính là hành vi đánh bạc.

            Thêm vào đó, bà T.L và các nạn nhân khác khai hoàn toàn không biết trang đánh bạc L33, mà chỉ biết đến câu lạc bộ DT. Việc nạp tiền vào tài khoản câu lạc bộ DT được thực hiện thông qua bà V.L chứ không phải bà T.L và các nạn nhân khác thực hiện. Thêm vào đó, bà T.L và các nạn nhân hoàn toàn không biết và chưa từng thực hiện việc chuyển tiền thể hiện trong trang web L33 về tài khoản cá nhân.

Ngoài ra, mặc dù các nạn nhân trực tiếp thực hiện hành vi “đánh bạc” một cách “thụ động” trên điện thoại di động của bản thân mà không nhận thức được đó là hành vi đánh bạc, tuy nhiên, căn cứ vào chứng cứ thu thập được thì theo quy định của BLHS, hành vi này của các nạn nhân đã đủ yếu tố cấu thành tội “Đánh bạc”.

Còn các đối tượng là chủ câu lạc bộ DT, người dụ dỗ, lôi kéo các  nạn nhân tham gia vào câu lạc bộ DT thì hoàn toàn không có tài liệu nào thể hiện sự liên quan. Bởi lẽ, việc đánh bạc là thực hiện trên chính chiếc điện thoại thuộc sở hữu cá nhân của những nạn nhân. Ngoài ra, không có tài liệu nào khác thể hiện sự liên quan cũng như chứng minh được hành vi “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” của câu lạc bộ DT và bà V.L.

3. Rủi ro pháp lý và một số khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Bright Legal đối với người dân khi bị mời gọi tham gia vào các hoạt động không rõ nguồn gốc

Qua thực tiễn vụ việc trên cho thấy: bà T.L – là người tham gia hệ thống với tư cách là một nạn nhân bị dụ dỗ, không hiểu biết pháp luật, không nhận thức hành vi “đặt lệnh tài – xỉu” là đánh bạc. Bà bị lôi kéo với lời mời gọi từ một người quen là bà V.L, người được cho là có vai trò lôi kéo, hướng dẫn và giới thiệu nhiều người tham gia hệ thống. Thế nhưng sau quá trình điều tra, bà T.L lại bị truy tố vì hành vi đánh bạc, trong khi bà V.L – người có dấu hiệu của hành vi “Lừa đảo”, tổ chức, lôi kéo người tham gia lại được xác định với tư cách người làm chứng, không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Đây là điều rất đáng lo ngại bởi:

Thứ nhất, chưa có chế định pháp lý nhằm xác định người thực hiện hành vi phạm tội và người bị tội phạm sử dụng là công cụ thực hiện hành vi phạm tội

Việc đánh giá người đánh bạc một cách “thụ động” (không hề biết hành vi của mình là đánh bạc) hay nói cách khác là việc các đối tượng lừa đảo sử dụng chính tiền của các nạn nhân và dùng nạn nhân như một “công cụ” để thực hiện hành vi đánh bạc đang gặp nhiều khó khăn trên thực tiễn vì thiếu chế định pháp lý cho việc đánh giá tính chất, vai trò của những trường hợp “Sử dụng người khác là công cụ thực hiện hành vi đánh bạc”. 

Chúng ta thấy rằng bà T.L không tự ý tham gia vào một sòng bạc, cũng không truy cập vào các website cờ bạc một cách độc lập. Bà chỉ thao tác theo hướng dẫn của những người trong CLB – vốn được chính nạn nhân hiểu là tổ chức tài chính hợp pháp, hợp tác với các doanh nghiệp lớn. Bà T.L cũng không có sự hiểu biết pháp lý để nhận ra rằng hành vi đó là phạm pháp.

Thứ hai, khó khăn trong việc điều tra, xác định các hành vi bản chất là lừa đảo người tham gia đánh bạc thụ động

Các đối tượng lừa đảo đã xây dựng một tổ chức là các câu lạc bộ, các doanh nghiệp bài bản, thậm chí tinh vi hơn là tạo lập hệ thống giả mạo, kêu gọi hàng trăm người tham gia dưới hình thức đa cấp, sau đó sử dụng tiền của họ và sử dụng chính bản thân họ thực hiện hành vi “đánh bạc”. Lợi nhuận phân phối cho người tham gia thực chất là tiền thu lợi được từ việc “Tổ chức” đánh bạc. Bản thân những người tham gia hoàn toàn không được trực tiếp nhận tiền thu lời từ việc đánh bạc mà chính các “câu lạc bộ” sẽ là người phân phối lại 01 phần lợi nhuận đó nhằm mục đích lôi kéo nhiều người tham gia hơn. Bởi lẽ, việc tham gia nạp tiền vào tài khoản đánh bạc là có thật, nhưng việc rút tiền từ tài khoản đánh bạc thì những người tham gia buộc phải thực hiện thông qua “Câu lạc bộ” nên chính bản thân họ cũng không nhận thức được “Tính chất” thật sự của hoạt động mình thực hiện là đánh bạc.

Trở lại vụ việc nêu trên, hành vi của nhóm người đứng đầu Câu lạc bộ DT và bà V.L có dấu hiệu phạm vào tội Tổ chức đánh bạc theo Điều 322 Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, việc làm rõ hành vi phạm tội của những đối tượng này rất khó khăn, bởi lẽ các đối tượng thực hiện theo một phương thức khó để lại dấu vết tội phạm nên cơ quan có thẩm quyền khó có thể chứng minh hành vi phạm tội của các đối tượng này.

Thứ ba, có nguy cơ tạo dư luận xã hội xấu vì những người thực hiện hành vi “đánh bạc” không có điều kiện, không thể nhận thức được hành vi của mình thực hiện là hành vi vi phạm pháp luật, dẫn đến có tư tưởng bản thân bị oan, sai

Về mặt khách quan, một người chỉ bị coi là có tội khi họ có lỗi (cố ý hoặc vô ý), nhận thức được hoặc pháp luật buộc họ phải nhận thức được hành vi của mình có khả năng gây nguy hiểm cho xã hội, mong muốn hậu quả hoặc có ý thức để mặc hậu quả xảy ra.  Trong trường hợp bà T.L có nhiều yếu tố để tin rằng bà không nhận thức được hành vi đó là đánh bạc:

• Bà tin đây là mô hình đầu tư hợp pháp;
• Không có dấu hiệu tham gia ăn chia, trục lợi từ hệ thống;
• Không có vai trò quản lý, điều hành hay tổ chức.

Việc không có cơ chế, hướng dẫn cụ thể về đánh giá mức độ nhận thức, lỗi chủ quan và động cơ có thể dẫn người bị kết tội cảm thấy bản thân bị oan, sai trong khi chính họ đang là nạn nhân của tội phạm khác. Vừa bị mất tiền và vừa bị xử lý trách nhiệm hình sự.

Với tư cách là đơn vị tư vấn pháp luật chuyên nghiệp, có uy tín, chất lượng với phương châm “lấy khách hàng là trọng tậm”, công ty luật TNHH Bright Legal khuyến nghị người dân:

1. Cảnh giác với các mô hình "đầu tư – giảm nghèo – sinh lời nhanh"

Bất cứ mô hình nào yêu cầu nộp tiền, đặt lệnh, dự đoán, chia hoa hồng đều có dấu hiệu đánh bạc hoặc lừa đảo. Người dân cần kiểm tra kỹ thông tin pháp lý, tránh nghe theo lời mời gọi từ những tổ chức không rõ nguồn gốc.

2. Hiểu đúng bản chất của hành vi có thể cấu thành tội phạm

Nhiều người nghĩ rằng "chơi theo hướng dẫn" không phải là vi phạm. Tuy nhiên, pháp luật hiện hành đã xác định: người thực hành là người thực hiện hành vi vi phạm pháp luật. Do đó, những người dù cố ý thực hiện hành vi hoặc thực hiện hành vi dưới sự hướng dẫn của người khác mà cá cược được thua bằng tiền dưới bất kỳ hình thức nào, kể cả “dự đoán ngẫu nhiên tài – xỉu” đều là hành vi đánh bạc.

3. Tự bảo vệ mình bằng cách từ chối tham gia khi chưa rõ bản chất

Trong mọi trường hợp, người dân nên tìm đến luật sư để được tư vấn trước khi tham gia bất kỳ hoạt động đầu tư hoặc cộng đồng nào lạ. Việc thiếu hiểu biết không phải là yếu tố giúp miễn trách nhiệm hình sự, mặc dù có thể được coi là yếu tố đánh giá tính chất hành vi phạm tội hoặc có thể là tình tiết giảm nhẹ TNHS hoặc là yếu tố gỡ tội nếu được chứng minh kịp thời.

Từ góc độ pháp lý, chúng tôi kiến nghị:

• Cơ quan tiến hành tố tụng cần điều tra toàn diện vai trò của các cá nhân có hành vi tổ chức, điều hành hệ thống đánh bạc;
• Phân hóa rạch ròi giữa người chủ mưu, người hưởng lợi và người bị lừa;
• Cần nâng cao hiểu biết pháp luật cho người dân đặc biệt là những người dân nhẹ dạ dễ bị dẫn dắt trong khi để có nhận thức rõ về hành vi vi phạm.

Đây không chỉ là việc bảo vệ quyền con người trong tố tụng hình sự, mà còn là giải pháp ngăn chặn các mô hình cờ bạc trá hình, ngày càng len lỏi vào đời sống người dân dưới vỏ bọc “đầu tư chính thống”.

Bright Legal sẵn sàng đồng hành pháp lý cùng những người dân đang bị xâm hại quyền lợi, bị lôi kéo hoặc kết án oan sai. Chúng tôi luôn giữ vững tôn chỉ “khách hàng là trọng tâm” với “Chuẩn mực pháp lý – Vững bước niềm tin”.

Nếu bạn hoặc người thân gặp tình huống tương tự, đừng ngần ngại tìm đến sự hỗ trợ từ luật sư chuyên môn của chúng tôi theo địa chỉ:

Công ty Luật TNHH Bright Legal - Khách hàng là trọng tâm

Trụ sở chính:

Địa chỉ: Lô 128 Sunrise K, The Manor Central Park, đường Nguyễn Xiển, phường Đại Kim, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội.

Điện thoại: 0866.625.968 - 0866375617

Hotline: 0913899635 - 0906219525

Email: [email protected]

Chi nhánh Kiên Giang

Địa chỉ: Số 254 Nguyễn Trung Trực, phường Dương Đông, Tp. Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang

Điện thoại: 0775.921.888

Email: [email protected]

Chi nhánh Hà Tĩnh

Địa chỉ: Số 03 Lý Nhật Quang, thị trấn Thạnh Hà, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh

Điện thoại: 0906219525 - 0963331555