Dấu hiệu cấu thành tội nhận hối lộ và những chế tài xử phạt tội phạm này theo quy định của pháp luật hiện nay

Nhận hối lộ, đưa hối lộ, môi giới hối lộ là những hành vi phạm tội gây nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến lợi ích cũng như uy tín Nhà nước và nhân dân. Hành vi này khiến niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước bị suy giảm. Thời gian qua, cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng ở nước ta trở nên nóng hơn bao giờ hết, đã có những đại án tham nhũng liên quan đến tội nhân hối lộ đã bị phát hiện và được xử lý nghiêm minh củng cố thêm niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và nhà nước của nhân dân. Bạn đọc cùng tìm hiểu dấu hiệu cấu thành tội nhận hối lộ và những chế tài xử phạt tội phạm này theo quy định của pháp luật hiện nay qua bài viết sau đây của Luật Bright Legal.Những dấu hiệu nhận biết tội nhận hối lộThế nào là nhận hối lộ?Điều 354 BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) có giải thích khái niệm tội nhận hối lộ có thể được hiểu như sau: nhận hối lộ là hành vi của người có đang chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn mà bản thân đang nắm giữ trực tiếp hoặc thông qua trung gian nhận hoặc có ý định nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác dưới bất kỳ hình thức nào. Giá trị tài sản nhận hối lộ từ hai triệu đồng trở lên, hoặc dưới hai triệu đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn tiếp tục  vi phạm, đã bị kết án về một trong các tội thuộc nhóm tội tham nhũng (Mục 1, chương XXIII Bộ Luật Hình sự) để làm hoặc không làm một việc theo yêu cầu của người đưa hối lộ.Về bản chất, hành vi hối lộ là một dạng mua bán quyền lực và là sự vi phạm pháp luật và đạo đức nghề nghiệp. Người nhận tài sản, lợi ích vật chất của tội danh này phải là người đang nắm giữ chức vụ, quyền hạn trong cơ quan công quyền, họ lợi dụng cũng như sử dụng quyền lực đó để thu lợi bất chính cho mình. Dưới góc độ khoa học luật hình sự, cụm từ “hối lộ” sẽ được chia tách ra thành 3 loại hành vi phạm tội tương ứng với 3 tội danh liên quan đến hối lộ đó là: nhận hối lộ, đưa hối lộ, môi giới hối lộ.Dấu hiệu định danh tội nhận hối lộChủ thể của tội nhận hối lộ:Cũng tương tự như các tội danh khác trong luật Hình sự, chủ thể của tội nhận hối lộ là người có năng lực chịu trách nhiệm hình sự. Chủ thể thực hiện hành vi phạm tội người từ đủ 16 tuổi, đồng thời phải là người có chức vụ, quyền hạn. Chức vụ, quyền hạn mà họ đang nắm giữ có liên quan trực tiếp đến quá trình giải quyết công việc của người đưa hối lộ.  Trường hợp người có chức vụ, quyền hạn nhưng chức vụ cũng như quyền hạn của họ không liên quan gì đến việc giải quyết công việc theo yêu cầu của người đưa hối lộ; thì lúc này hành vi nhận lợi ích vật chất này không coi là hành vi nhận hối lộ mà là thuộc tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi và gây ảnh hưởng tới người khác.Khách thể của tội nhận hối lộ bị xâm phạmKhách thể bị tội phạm này xâm phạm chính là hoạt động đúng đắn, mang tính chuẩn mực trong công tác điều hành cũng như quản lý của cơ quan, tổ chức do nhà nước quy định.Đối tượng của tội nhận hối lộ phải là tiền bạc, tài sản hoặc những lợi ích vật chất về tài sản. Nếu người có chức vụ, quyền hạn không nhận tiền, lợi ích vật chất khác mà nhận tình cảm của người khác giới thì không coi là hành vi nhận hối lộ. Mặt khách quan của tội nhận hối lộMặt khách quan của tội phạm được thể hiện ở hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn mà bản thân người đó đang nắm giữ để nhận tiền của hoặc lợi ích vật chất khác để làm hoặc không làm một việc theo yêu cầu, vì lợi ích của người đưa hối lộ.Hành vi nhận hối lộ được thực hiện trực tiếp hoặc thông qua khâu trung gian đã nhận hoặc sẽ nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác. Trường hợp sẽ nhận là người có chức vụ chưa nhận lợi ích vật chất hối lộ nhưng có căn cứ cho rằng giữa bên nhận và bên đưa hối lộ trước đó đã có sự thỏa thuận, thống nhất với nhau về việc nhận hối lộ sau khi thực hiện xong công việc theo yêu cầu của người đưa hối lộ.Nếu sau khi người có chức vụ quyền hạn thực hiện xong chức trách của mình mà nhận quà biếu thì cũng không được coi là nhận hối lộ. Giữa người nhận quà biếu và người biếu quà không không có bất kỳ thỏa thuận nào về việc tặng quà. Người nhận quà thực hiện công việc của mình đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, vô tư và công tâm thì có thể coi quà biếu như là một sự biết ơn, là tấm lòng có trước có sau phù hợp với truyền thống văn hóa ứng xử của người Việt. Mặt chủ quan của tội nhận hối lộYếu tố lỗi trong mặt chủ quan của tội phạm là lỗi cố ý trực tiếp  Mục đích của tội phạm chính là bằng việc lợi dụng chức vụ, quyền hạn liên quan đến công việc của mình có trách nhiệm thực hiện nhằm để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác có giá trị. Mục đích trục lợi từ công việc và trách nhiệm của mình là yếu tố bắt buộc cấu thành tội nhận hối lộ.Xử phạt hành vi nhận hối lộ theo quy định của luật Hình sựKhung hình phạt tội nhận hối lộ được quy định tại điều 354 Bộ luật Hình sự năm 2015 như sau:Khung hình phạt thứ nhấtPhạt tù từ 02 năm đến 07 năm đối với người có hành vi như sau:Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 2 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng. Hoặc nhận lợi ích vật chất dưới 2 triệu đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm; đã bị kết án về một trong các tội quy định tại Mục 1 Chương XXIII về các tội phạm tham nhũng của Bộ luật Hình sự 2015, chưa được xóa án tích mà còn tiếp tục vi phạm;Phạm tội vì lợi ích phi vật chất.Khung hình phạt tù thứ haiPhạm tội thuộc một trong các trường hợp sau thì bị áp dụng hình phạt tù có thời hạn từ 7 đến 15 năm:Phạm tội có tính tổ chức;Lạm dụng chức vụ, quyền hạn mà bản thân đang nắm giữ;Vật chất hối lộ là tiền, tài sản hoặc lợi ích khác trị giá từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng;Hành vi phạm tội gây thiệt hại về tài sản từ 1 tỷ đến dưới 3 tỷ đồng;Thực hiện hành vi  phạm tội từ 2 lần trở lên;Biết rõ tài sản hối lộ là của Nhà nước mà vẫn nhận;Ngang nhiên đòi hối lộ bằng việc sách nhiễu hoặc dùng thủ đoạn xảo quyệt để đòi hối lộ.Khung hình phạt thứ baKhung hình phạt cao nhất là phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình đối với người phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau:Nhận hối lộ là lợi ích vật chất từ 1 tỷ đồng trở lênHành vi phạm tội gây thiệt hại về tài sản có giá trị từ 5 tỷ đồng trở lên.Hình phạt bổ sung ngoài việc phạt tù có thời hạn, hoặc tù chung thânNgoài việc phạt tù ra, người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm, phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 100 triệu đồng, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.Những vấn đề đặt ra trong công tác phòng chống tham nhũng của nhà nước ta hiện nayTrong những năm vừa qua, đã có nhiều vụ án kinh tế, tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp được phát hiện và xử lý. Điều này đã trở thành vấn đề mà Đảng, Nhà nước đặt ra trong công tác đấu tranh, phòng chống tham nhũng. Việc đấu tranh chống tham nhũng phải bắt đầu từ việc phòng ngừa tham nhũng. Việc phòng ngừa tham nhũng có ý nghĩa hết sức to lớn.Thứ nhất, các biện pháp phòng ngừa tham nhũng nếu như được thực hiện một cách thường xuyên, liên tục sẽ có tác dụng rộng khắp, có tính lan tỏa răn đe ý thức trách nhiệm đến từng đối tượng, không để những mầm mống tham nhũng nảy sinh và phát triển.Thứ hai, phòng hơn là chống, công tác phòng ngừa tham nhũng sẽ góp phần làm giảm thiểu thiệt hại về kinh tế cũng như niềm tin vào chính trị của người dân.Thứ ba, bên cạnh việc xây dựng, cũng như hoàn thiện về cơ chế hoạt động của bộ máy nhà nước pháp quyền thì đồng thời phải hoàn thiện các biện pháp phòng, chống tham nhũng.  Bài viết trên hi vọng cung cấp cho bạn đọc nhiều thông tin hữu ích. Nếu có nhu cầu tư vấn, và cần hỗ trợ các thủ tục pháp lý khác, quý khách hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được hỗ trợ nhanh chóng và kịp thời.Công ty TNHH Luật Bright LegalEmail: [email protected] Điện thoại: 0906.219.525