Giải quyết tranh chấp lối đi chung theo quy định của pháp luật hiện nay
Thứ hai, 26/05/2025 | 10:54 (GMT+7)
Việc tranh chấp lối đi chung thường diễn ra ở những khu dân cư có nhà liền kề với nhau. Tình trạng người dân tranh chấp lối đi chung hiện nay diễn ra khá nhiều ở các địa phương gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của người dân cũng như tình hình trật tự an ninh, an toàn của xã hội. Tranh chấp lối đi chung là một trong những vấn đề phức tạp liên quan đến xác định nguồn gốc, ranh giới đất của các hộ gia đình mà kéo theo đó là sự ảnh hưởng đến tình cảm xóm làng, tình nghĩa của những người thân trong gia đình. Vậy cách thức giải quyết tranh chấp lối đi chung theo quy định của pháp luật hiện nay như thế nào?
Quy định hiện hành của pháp luật về lối đi chung
Lối đi chung được hiểu là phần diện tích đất được sử dụng bởi nhiều hộ gia đình, cá nhân để đi ra đường công cộng. Phần diện tích đất này được hình thành từ nhiều nguồn gốc khác nhau: như được tôn tạo, hình thành từ lối mòn đã được người dân trong khu vực sử dụng lâu năm, hoặc là do chủ đất cắt một phần từ thửa đất nhà mình để làm lối đi cho gia đình và hàng xóm xung quanh. Hiện chưa có văn bản pháp luật nào quy định cụ thể về lối đi chung.
Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015 chỉ dừng lại ở quy định về quyền liên quan đến lối đi như sau:
Chủ sở hữu có bất động sản bị vây quanh và bao bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác nếu không có lối đi ra hoặc lối đi không đủ để đi ra đường công cộng thì có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây quanh đó dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.
Vị trí lối đi sẽ được mở trên bất động sản liền kề nào thuận tiện và hợp lý nhất. Vị trí có tính đến đặc điểm cụ thể của từng địa điểm cũng như lợi ích của bất động sản bị vây quanh cũng như hạn chế tối đa nhất về thiệt hại có thể gây ra cho bất động sản có mở lối đi.
Chủ sở hữu bất động sản được hưởng lợi ích từ lối đi qua thì phải đền bù cho chủ sở hữu bất động sản mở lối đi, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Giới hạn về vị trí, chiều dài, rộng, cao của lối đi sẽ do các bên thỏa thuận nhưng phải bảo đảm thuận tiện cho việc đi lại cũng như đảm bảo ít gây phiền hà cho các bên;
Giải quyết tranh chấp phát sinh liên quan đến lối đi chung
Tranh chấp do lấn, chiếm đất xảy ra giữa các chủ sở hữu đất liền kề nhau
Hầu hết các vụ tranh chấp đất đai xảy ra là xuất phát từ hành vi lấn, chiếm đất giữa những người sử dụng đất liền kề. Dạng tranh chấp này thường là xác định ai có quyền sử dụng đất. Tranh chấp này được quy định tại khoản 24 Điều 3 Luật Đất đai 2013, khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP.
Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung
Căn cứ Điều 202, 203 Luật Đất đai, quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung như sau:
Đối với đối với tranh chấp lối đi chung không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc một trong các giấy tờ khác liên quan thì cơ quan có thẩm quyền giải quyết là Toà án nhân dân hoặc Uỷ ban nhân dân có thẩm quyền giải quyết. Tuy nhiên, không phải Ủy ban nhân dân nào cũng có thẩm quyền giải quyết toàn bộ các tranh chấp đất đai nói chung cũng như tranh chấp lối đi chung nói riêng mà:
Ủy ban nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân và giữa cộng đồng dân cư với nhau;
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết đối với tranh chấp có một bên là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài.
Giải quyết những tranh chấp lối đi chung có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các giấy tờ liên quan thì thẩm quyền giải quyết thuộc về Toà án nhân dân được xác định theo cấp, theo lãnh thổ và theo sự lựa chọn của các bên, đã được quy định trong bộ luật tố tụng dân sự.
Trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp lối đi chung
Việc thực hiện giải quyết tranh chấp lối đi chung sẽ thông qua 2 con đường hòa giải: tự hòa giải ở cơ sở và hòa giải ở UBND xã nơi xảy ra tranh chấp.
Các bên tranh chấp tự hòa giải với nhau tại cơ sở (không bắt buộc)
Pháp luật khuyến khích và ưu tiên việc các bên tranh chấp đất đai cùng nhau thỏa thuận hướng giải quyết tranh chấp. Việc tự thoả thuận này để tránh xảy ra tốn kém chi phí, mất thời gian cũng như đảm bảo an ninh trật tự và an toàn xã hội. Phương án tự hòa giải tại cơ sở sẽ không bắt buộc nên các bên tranh chấp có thể bỏ qua.
Bắt buộc hòa giải tại UBND cấp xã
Trường hợp các bên không tự hòa giải thì gửi đơn đến UBND cấp xã nơi có bất động sản tranh chấp ( Điều 202 Luật Đất đai 2013). Nếu không thông qua thủ tục hòa giải tại UBND cấp xã sẽ không đủ điều kiện để khởi kiện hay gửi đơn đề nghị UBND cấp huyện, cấp tỉnh giải quyết.
Hòa giải tại cơ sở là thủ tục bắt buộc trong các tranh chấp đất đai. Tuy nhiên với tranh chấp liên quan đến đất đai như việc mở lối đi chung thì sẽ không bắt buộc phải thực hiện thủ tục hòa giải.
Thẩm quyền giải quyết của UBND cấp huyện và tỉnh
Những tranh chấp mà đương sự không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc không có một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất thì đương sự chỉ được lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết như sau:
Nếu tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân với nhau thì nộp tại UBND cấp huyện. Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có thể khiếu nại đến chủ tịch UBND cấp tỉnh, hoặc khởi kiện ra Tòa án theo thủ tục tố tụng hành chính. Khởi kiện tại Tòa án nơi bất động sản tranh chấp theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự.
Mọi vướng mắc liên quan đến giải quyết tranh chấp đất đai, cũng như lối đi chung khách hàng có thể liên hệ theo số hotline: 0906.219.525 để được Luật Bright Legal hỗ trợ nhanh chóng.
Quy định hiện hành của pháp luật về lối đi chung
Lối đi chung được hiểu là phần diện tích đất được sử dụng bởi nhiều hộ gia đình, cá nhân để đi ra đường công cộng. Phần diện tích đất này được hình thành từ nhiều nguồn gốc khác nhau: như được tôn tạo, hình thành từ lối mòn đã được người dân trong khu vực sử dụng lâu năm, hoặc là do chủ đất cắt một phần từ thửa đất nhà mình để làm lối đi cho gia đình và hàng xóm xung quanh. Hiện chưa có văn bản pháp luật nào quy định cụ thể về lối đi chung.
Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015 chỉ dừng lại ở quy định về quyền liên quan đến lối đi như sau:
Chủ sở hữu có bất động sản bị vây quanh và bao bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác nếu không có lối đi ra hoặc lối đi không đủ để đi ra đường công cộng thì có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây quanh đó dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.
Vị trí lối đi sẽ được mở trên bất động sản liền kề nào thuận tiện và hợp lý nhất. Vị trí có tính đến đặc điểm cụ thể của từng địa điểm cũng như lợi ích của bất động sản bị vây quanh cũng như hạn chế tối đa nhất về thiệt hại có thể gây ra cho bất động sản có mở lối đi.
Chủ sở hữu bất động sản được hưởng lợi ích từ lối đi qua thì phải đền bù cho chủ sở hữu bất động sản mở lối đi, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Giới hạn về vị trí, chiều dài, rộng, cao của lối đi sẽ do các bên thỏa thuận nhưng phải bảo đảm thuận tiện cho việc đi lại cũng như đảm bảo ít gây phiền hà cho các bên;
Giải quyết tranh chấp phát sinh liên quan đến lối đi chung
Tranh chấp do lấn, chiếm đất xảy ra giữa các chủ sở hữu đất liền kề nhau
Hầu hết các vụ tranh chấp đất đai xảy ra là xuất phát từ hành vi lấn, chiếm đất giữa những người sử dụng đất liền kề. Dạng tranh chấp này thường là xác định ai có quyền sử dụng đất. Tranh chấp này được quy định tại khoản 24 Điều 3 Luật Đất đai 2013, khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP.
Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung
Căn cứ Điều 202, 203 Luật Đất đai, quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung như sau:
Đối với đối với tranh chấp lối đi chung không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc một trong các giấy tờ khác liên quan thì cơ quan có thẩm quyền giải quyết là Toà án nhân dân hoặc Uỷ ban nhân dân có thẩm quyền giải quyết. Tuy nhiên, không phải Ủy ban nhân dân nào cũng có thẩm quyền giải quyết toàn bộ các tranh chấp đất đai nói chung cũng như tranh chấp lối đi chung nói riêng mà:
Ủy ban nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân và giữa cộng đồng dân cư với nhau;
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết đối với tranh chấp có một bên là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài.
Giải quyết những tranh chấp lối đi chung có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các giấy tờ liên quan thì thẩm quyền giải quyết thuộc về Toà án nhân dân được xác định theo cấp, theo lãnh thổ và theo sự lựa chọn của các bên, đã được quy định trong bộ luật tố tụng dân sự.
Trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp lối đi chung
Việc thực hiện giải quyết tranh chấp lối đi chung sẽ thông qua 2 con đường hòa giải: tự hòa giải ở cơ sở và hòa giải ở UBND xã nơi xảy ra tranh chấp.
Các bên tranh chấp tự hòa giải với nhau tại cơ sở (không bắt buộc)
Pháp luật khuyến khích và ưu tiên việc các bên tranh chấp đất đai cùng nhau thỏa thuận hướng giải quyết tranh chấp. Việc tự thoả thuận này để tránh xảy ra tốn kém chi phí, mất thời gian cũng như đảm bảo an ninh trật tự và an toàn xã hội. Phương án tự hòa giải tại cơ sở sẽ không bắt buộc nên các bên tranh chấp có thể bỏ qua.
Bắt buộc hòa giải tại UBND cấp xã
Trường hợp các bên không tự hòa giải thì gửi đơn đến UBND cấp xã nơi có bất động sản tranh chấp ( Điều 202 Luật Đất đai 2013). Nếu không thông qua thủ tục hòa giải tại UBND cấp xã sẽ không đủ điều kiện để khởi kiện hay gửi đơn đề nghị UBND cấp huyện, cấp tỉnh giải quyết.
Hòa giải tại cơ sở là thủ tục bắt buộc trong các tranh chấp đất đai. Tuy nhiên với tranh chấp liên quan đến đất đai như việc mở lối đi chung thì sẽ không bắt buộc phải thực hiện thủ tục hòa giải.
Thẩm quyền giải quyết của UBND cấp huyện và tỉnh
Những tranh chấp mà đương sự không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc không có một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất thì đương sự chỉ được lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết như sau:
Nếu tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân với nhau thì nộp tại UBND cấp huyện. Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có thể khiếu nại đến chủ tịch UBND cấp tỉnh, hoặc khởi kiện ra Tòa án theo thủ tục tố tụng hành chính. Khởi kiện tại Tòa án nơi bất động sản tranh chấp theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự.
Mọi vướng mắc liên quan đến giải quyết tranh chấp đất đai, cũng như lối đi chung khách hàng có thể liên hệ theo số hotline: 0906.219.525 để được Luật Bright Legal hỗ trợ nhanh chóng.
 (20 x 9 cm) (16 x 6 cm) (16 x 5 cm) (16 x 9 cm).jpg&h=186&w=280)
.png&h=186&w=280)
.jpg&h=186&w=280)
