Giải quyết tranh chấp phân chia di sản thừa kế dựa theo quy định của pháp luật hiện hành

Hiện nay, do kinh tế – xã hội ngày càng phát triển, khi giá đất tăng lên thì tình người cũng theo đó mà đi xuống, nhà cửa đất đai ngày càng có giá trị bao nhiêu thì tình trạng tranh chấp diễn ra khá phổ biến, trong đó có liên quan đến tranh chấp di sản thừa kế có liên quan đến lĩnh vực đất đai. Đây là ngọn nguồn của biết bao bi kịch gia đình. Đã có không ít những vụ án chỉ vì giành nhau từng mét đất khiến anh em trong gia đình mâu thuẫn nhau, thậm chí là sát hại nhau, để lại những hậu quả hết sức thương tâm cũng như khiến dư luận xã hội hoang mang một thời gian dài. Vậy giải quyết tranh chấp phân chia di sản thừa kế dựa theo quy định của pháp luật hiện hành như thế nào? Cùng Luật sư làm rõ trong bài viết sau đây.Thực trạng tranh chấp phân chia di sản thừa kế liên quan đến lĩnh vực đất đaiNhiều vụ việc liên quan đến tranh chấp di sản thừa kế do ông bà, cha mẹ để lại liên quan đến phần đất đai, liên quan đến phần giáp ranh, liền kề giữa hàng xóm láng giềng. Nhiều gia đình lựa chọn Tòa án là nơi giúp họ giải quyết mâu thuẫn; cũng có những cá nhân, gia đình lựa chọn biện pháp cực đoan hơn đó là sử dụng bạo lực để giải quyết mâu thuẫn chỉ để tranh giành vài mét đất ở, đất ruộng. Sau những tranh chấp này, không cần biết tới ai thắng ai thua, ai được hưởng lợi nhưng hậu quả về mặt tinh thần cũng như sức khỏe, tính mạng của những người trong cuộc phải chịu đựng là vô cùng đáng tiếc. Đau đớn và sự mất mát lớn nhất chính là tình cảm gia đình, ruột thịt vốn dĩ rất thiêng liêng không thể cân đo, đong đếm bằng vật chất.Nguyên nhân của những tranh chấp trên xuất phát từ nhiều phía và nhiều lý do. Phần là do phong tục tập quán, sự thiếu kiến thức về mặt pháp luật, thói quen người dân chưa ý thức được tầm quan trọng của việc lập di chúc định đoạt tài sản của mình sau khi chết. Ngoài ra, mặt trái của sự phát triển kinh tế – xã hội phần nào đó đã khiến cho giá trị đạo đức, sự gắn kết giữa các thành viên gia đình bị suy thoái. Con người đặt giá trị vật chất cao hơn giá trị tinh thần, không đặt nặng tình cảm gia đình. Chính vì vậy những tranh chấp xảy ra liên quan đến việc phân chia di sản thừa kế thường là anh chị em trong gia đình, không thể ngồi lại bàn bạc thỏa thuận với nhau, lợi dụng sự thiếu hiểu biết của những đồng thừa kế, hoặc cậy quyền là anh lớn là chị cả trong nhà để tham lam giành nhiều lợi ích về cho mình. Thậm chí là lợi dụng các mối quan hệ xã hội để chạy chọt, sử dụng pháp luật để công nhận di sản đó của riêng mình bằng cách làm giả di chúc, giả chữ ký, giả làm biên bản họp gia tộc, văn bản tặng cho riêng tài sản…Giải quyết tranh chấp phân chia di sản thừa kế là vấn đề tương đối phức tạp và nhạy cảm. Các bên tranh chấp thường có mối quan hệ huyết thống, là anh chị em ruột thịt trong gia đình. Những vấn đề pháp lý liên quan đến việc giải quyết tranh chấp chia di sản thừa kếChủ thể có quyền khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kếĐể thực hiện việc khởi kiện yêu cầu phân chia di sản thừa kế, điều đầu tiên cần quan tâm là đối tượng nào được quyền hưởng di sản thừa kế. Theo quy định của pháp luật hiện nay thì có hai hình thức phân chia di sản thừa kế là: Thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật.Những người có quyền thừa kế được chỉ định trong nội dung của di chúc để nhận phần di sản do người chết để lại.Những người được thừa kế theo pháp luật trong trường hợp người chết không để lại di chúc hoặc di chúc không hợp pháp. Những người này được chia theo hàng thừa kế.Cụ thể thì những người thừa kế theo pháp luật được quy định tại Điều 651 theo thứ tự như sau:- Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;- Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;- Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.”Những người nào cùng hàng thừa kế với nhau thì sẽ được hưởng phần di sản thừa kế bằng nhau. Nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật sẽ là ưu tiên thứ tự hàng thừa kế, những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước hướng di sản. Những người ở hàng thừa kế trước không còn ai do đã chết, không có quyền hưởng, bị truất quyền hưởng di sản hoặc họ đã từ chối nhận di sản.Cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết tranh chấp về vấn đề chia thừa kếTheo quy định tại Điều 26 BLTTDS năm 2015 tranh chấp về thừa kế tài sản thuộc thẩm quyền giải quyết của của TAND cấp huyện, trừ trường hợp tranh chấp có sự hoặc tài sản ở nước ngoài sẽ thuộc thẩm quyền giải quyết của TAND cấp tỉnh.Ngoài ra có lưu ý:Đối với việc giải quyết tranh chấp di sản thừa kế là bất động sản, thì thẩm quyền giải quyết chỉ thuộc về Tòa án nơi có bất động sản;Nếu như di sản thừa kế là động sản thì thẩm quyền giải quyết thuộc về Tòa án nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc. Hoặc nếu có thỏa thuận bằng văn bản, các bên cũng có thể yêu cầu Tòa án nơi nguyên đơn cư trú, làm việc giải quyết.Vấn đề thời hiệu khởi kiện tranh chấp yêu cầu chia di sản thừa kếĐiều 623 BLDS năm 2015 có quy định về thời hiệu khởi kiện tranh chấp chia di sản thừa kế. Theo đó thời hiệu yêu cầu chia di sản thừa kế là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời gian này thì di sản sẽ đương nhiên thuộc về người đang quản lý và sử dụng di sản đó. Và thời điểm mở thừa kế chính là thời điểm người để lại di sản chết.Một số quy định của pháp luật hiện hành về vấn đề thừa kếMột trong những chế định quan trọng được quy định trong Bộ luật Dân sự 2015 chính là quyền thừa kế. Theo đó, mọi các nhân đều có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình sau khi cá nhân chết đi. Quyền này xuất phát từ quyền sở hữu tài sản được pháp luật bảo vệ tối đa đó là: quyền chiếm hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt. Chính vì vậy mà người có tài sản có quyền để lại tài sản của mình cho người khác, nếu không có di chúc thì sẽ để lại di sản cho những người thừa kế theo pháp luật (những người có quan hệ máu mủ ruột thịt trong gia đình của người để lại di sản sẽ được pháp luật ưu tiên phân chia và bảo vệ quyền lợi)Mọi cá nhân không phân biệt giới tính, độ tuổi, thành phần xã hội, hay tín ngưỡng tôn giáo, …đều có quyền định đoạt tài sản của mình cho người khác, cũng như quyền được hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật của người thân mình. Thừa kế theo di chúcTrường hợp thừa kế theo di chúc tức là trước khi chết người có tài sản đã có văn bản định đoạt về tài sản của mình. Lúc này việc phân chia di sản sẽ phải tuân theo ý chí, nguyện vọng của người lập di chúc, và ý chí này có ghi rõ trong di chúc; Bên cạnh đó, pháp luật cũng dự liệu nhiều trường hợp cá nhân sẽ được hưởng di sản thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc như: người thừa kế chưa thành niên, hay đã thành niên mà không có khả năng lao động được hưởng 2/3 một suất thừa kế nếu phần di sản của họ được chia trong di chúc thấp hơn. Hay những người có quyền thừa kế theo di chúc nhưng vi phạm một trong những điều cấm của pháp luật cũng bị truất quyền thừa kế. Thừa kế theo pháp luậtVấn đề thừa kế theo pháp luật đặt ra khi người để lại di sản không lập di chúc, hoặc lập di chúc nhưng di chúc đó không hợp pháp. Lúc này phần di sản của người đó sẽ được phân chia theo hàng thừa kế. Điều kiện cũng như trình tự phân chia thừa kế theo pháp luật đã được quy định ở các điều 651, Bộ luật Dân sự 2015. Những người thừa kế theo pháp luật được chia thành các hàng thừa kế và thứ tự hưởng thừa kế cũng dựa theo các hàng đó, những người cùng hàng thừa kế sẽ được hưởng các phần bằng nhau. Những người ở hàng sau được hưởng thừa kế nếu như không còn ai ở những hàng thừa kế trước còn sống, hoặc còn sống nhưng họ đã từ chối nhận di sản, hoặc bị truất quyền hưởng di sản thừa kế. Tóm lại gốc rễ của mọi tranh chấp liên quan đến chia di sản thừa kế đều xuất phát từ yếu tố gia đình. Nếu các thành viên trong gia đình đặt tình cảm lên trên lợi ích cá nhân, có sự gắn kết, yêu thương thì sẽ không có chỗ cho các tranh chấp. Nếu bạn đọc có thắc mắc hay cần tư vấn giải quyết các vấn đề pháp lý, các tranh chấp về phân chia di sản thừa kế vui lòng liên hệ với chúng tôi để được trợ giúp một cách nhanh chóng và kịp thời:Công ty Luật Bright LegalEmail: [email protected] Điện thoại:  0906.219.525