Hành vi cố ý gây thương tích bị pháp luật xử lý tội hình sự

Khái niệm

Khái niệm cố ý gây thương tích chưa được văn bản pháp luật nào giải thích cụ thể. Tuy nhiên, có thể hiểu đây là hành vi cố ý xâm phạm thân thể, gây tổn hại cho sức khỏe, tinh thần người khác, hậu quả của hành vi này được biểu hiện dưới dạng thương tích cụ thể. Hành vi cố ý gây thương tích cho người khác là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm thân thể và sức khỏe người khác – đây là quyền nhân thân được pháp luật bảo vệ.

Yếu tố cấu thành tội danh cố ý gây thương tích

Mặt khách quan của tội phạm

Hành vi khách quan của của tội cố ý gây thương tích là hành vi gây nguy hiểm cho xã hội, trái pháp luật hình sự. Nhận thức, ý chí của tội phạm điều khiển hành vi cố ý, mong muốn gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác.

Nếu người phạm tội sử dụng các công cụ phương tiện có tính nguy hiểm, gây sát thương cao như: dao, súng, lựu đạn, thuốc nổ… có thể xác định trong ý chí của người phạm tội mong muốn gây ra cái chết cho nạn nhân. Ngược lại, nếu người phạm tội chỉ lựa chọn công cụ, phương tiện thực hiện hành vi ít gây nguy hiểm đến tính mạng,  thì ý chí của tội phạm là không mong muốn nạn nhân chết mà chỉ muốn gây tổn tại một phần sức khỏe, thân thể của nạn nhân. Vì vậy, dựa vào việc xác định công cụ, phương tiện để thực hiện hành vi phạm tội mà kết luận được người phạm tội mong muốn giết người hay chỉ đơn giản là gây thương tích, gây tổn hại sức khỏe người khác để xác định cấu thành tội danh cố ý gây thương tích, hay cố ý giết người.

Trên thực tế nếu muốn tước đoạt tính mạng của nạn nhân, người phạm tội sẽ lựa chọn những vị trí, bộ phận cơ thể để tấn công: đó là những bộ phận xung yếu như vùng đầu, ngực cổ, bụng …Ngoài những bộ phận xung yếu này, người phạm tội kết hợp việc sử dụng công cụ, phương tiện tiện ít nguy hiểm có thể xác định là hành vi cố ý gây thương tích, gây tổn hại sức khỏe người khác.

Về mức độ nguy hiểm của hành vi tấn công nạn nhân. Để xác định là hành vi cố ý gây thương tích thì có thể dựa vào mức độ tấn công là mạnh hay yếu, tấn công ở vị trí nào trên cơ thể nạn nhân. Nếu cường độ tấn công yếu, nhằm vào những vị trí không xung yếu, không đủ khả năng tước đi mạng sống nạn nhân thì sẽ xác định vào tội danh cố ý gây thương tích.

Về mặt hậu quả của hành vi phạm tội cố ý gây thương tích. Hậu quả của tội danh này thể hiện ở tỷ lệ thương tật ( tỷ lệ %) mất sức lao động của nạn nhân.

Mặt chủ thể của tội cố ý gây thương tích

Chủ thể của tội danh này là người, thực hiện hành vi cố ý gây thương tích tích hoặc gây tổn hại cho người khác. Người phạm tội phải có năng lực chịu trách nhiệm hình sự và đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật hình sự

Khách thể của tội phạm

Khách thể tội cố ý gây thương tích là quyền của công dân được pháp luật bảo vệ về sức khỏe.

Mặt chủ quan của tội phạm

Ý chí của người phạm tội là mong muốn gây tổn hại về mặt thân thể, sức khỏe của nạn nhân. Yếu tố lỗi của hành vi này là lỗi cố ý trực tiếp hoặc cố ý gián tiếp. Ở lỗi cố ý gián tiếp thì có thể hiểu là người thực hiện hành vi phạm tội tuy không mong muốn nhưng chấp nhận hậu quả có thể xảy ra là nạn nhân có thể bị thương tích bị tổn hại về sức khỏe và thân thể.

Xử lý hành vi cố ý gây thương tích quy định trong luật Hình sự hiện nay

Tùy vào tính chất, mức độ của hành vi mà người phạm tội cố ý gây thương tích cho người khác, nếu đủ dấu hiệu để cấu thành tội phạm, thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với các tội danh được quy định như sau.

Tội cố ý gây thương tích

Tội danh này được quy định tại Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017:

Các khung hình phạt được quy định cho tội danh này như sau:

• Cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm
• Khung hình phạt tù từ 2 đến 6 năm
• Khung phạt tù từ 07 năm đến 14 năm

Tội cố ý gây thương tích trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh

Quy định tại Điều 135 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017:

Khung hình phạt thứ nhất

• Nếu gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%, hành vi phạm tội thực hiện trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. Trạng thái tinh thần bị kích động mạnh là do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân gây ra cho người phạm tội hoặc người thân thích của người đó,

Khung hình phạt thứ hai của tội danh này

• Phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau:
• Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên, tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 31%;
• Tỷ lệ tổn thương cơ thể của nạn nhân từ 61% trở lên hoặc dẫn đến chết người.

Tội cố ý gây thương tích do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội

Điều 136 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017:

Khung phạt tiền từ từ 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm nếu tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội.

Phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm nếu: nạn nhân có từ 02 người trở lên và tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%; hoặc nạn nhân có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61 % trở lên.

Trường hợp phạm tội khiến nạn nhân chết, hoặc có 02 nạn nhân trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm.

Tội gây thương tích trong khi thi hành công vụ (Điều 137 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017):

Người nào trong khi thi hành công vụ dùng vũ lực trái với quy định mà gây tổn hại cho sức khỏe của người khác có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%, thì có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm, áp dụng hình phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Áp dụng hình phạt tù từ 02 năm đến 07 năm: nếu có 02 nạn nhân trở lên và tỷ lệ thương tật của mỗi người trên 31%; hoặc tỷ lệ thương tật từ 61%; nạn nhân chưa đủ 16 tuổi, phụ nữ đang mang thai, người già, ốm đau, người không có khả năng tự vệ.

Ở tội danh này còn có thể áp dụng thêm hình phạt bổ sung: đó là bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề, làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Phạt hành chính

Nếu người phạm tội cố ý gây thương tích chưa đủ mức để truy cứu trách nhiệm hình sự, có thể bị phạt hành chính theo điểm e khoản 3 Điều 5 Nghị định 167/2013/NĐ-CP. Mức phạt tiền sẽ là từ 02 - 03 triệu đồng. Ngoài ra, có thể áp dụng thêm hình phạt bổ sung là tịch thu tang vật, phương tiện dùng để thực hiện hành vi phạm tội.

Như vậy, có thể tóm lược lại thì khung hình phạt hình sự đối với Tội cố ý gây thương tích là phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm, phạt tù đến 20 năm, tù chung thân. Phạt hành chính đến 03 triệu đồng nếu chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự.