TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI KHI KHÔNG CÓ SỔ? PHƯƠNG ÁN GIẢI QUYẾT
27/06/2025
Trong thực tế, không ít trường hợp tranh chấp đất đai xảy ra dù không bên nào có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ). Việc thiếu giấy tờ pháp lý không chỉ khiến quá trình giải quyết trở nên phức tạp, mà còn gây tâm lý hoang mang cho người dân, nhất là ở khu vực nông thôn, đất thừa kế hoặc đất khai hoang. Vậy khi xảy ra tranh chấp mà không có sổ đỏ, có thể khởi kiện không? Căn cứ pháp lý nào được sử dụng để giải quyết? Bài viết sẽ làm rõ các quy định hiện hành và đưa ra phương án xử lý phù hợp giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan.
27/06/2025
Khi xảy ra tranh chấp đất đai thì Nhà nước khuyến khích các bên tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp thông qua hòa giải ở cơ sở.
Căn cứ theo khoản 2 Điều 235 Luật Đất đai 2024, tranh chấp đất đai phải hòa giải tại UBND xã, phường, thị trấn nơi có đất; nếu không hòa giải thì UBND cấp huyện, cấp tỉnh hoặc Tòa án sẽ không giải quyết khi có yêu cầu.
Thời hạn hòa giải tại UBND cấp xã (phường): Không quá 30 ngày, kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu.
Kết quả hòa giải: Hòa giải thành thì kết thúc tranh chấp, nếu hòa giải không thành thì các bên có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dân hoặc đề nghị UBND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh giải quyết (gọi chung là UBND cấp huyện).
Khoản 2 Điều 236 Luật Đất đai 2024 quy định cách thức giải quyết đối với trường hợp tranh chấp mà đất không có Giấy chứng nhận hoặc giấy tờ về quyền sử dụng đất như sau:
“2. Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 137 của Luật này thì các bên tranh chấp được lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định sau đây:
- a) Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền theo quy định tại khoản 3 Điều này;
- b) Khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.
...;”
Như vậy, đối với tranh chấp mà không có Giấy chứng nhận hoặc một trong những giấy tờ về quyền sử dụng đất thì chọn một trong hai cách giải quyết sau:
- Khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất.
* Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện
Căn cứ theo khoản 2 Điều 189 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, người khởi kiện cần chuẩn bị 01 bộ hồ sơ khởi kiện, gồm:
- Đơn khởi kiện theo mẫu.
- Biên bản hòa giải không thành có chứng nhận của UBND xã và có chữ ký của các bên tranh chấp.
- Giấy tờ của người khởi kiện: Sổ hộ khẩu, chứng minh thư nhân dân hoặc thẻ căn cước công dân hoặc hộ chiếu còn giá trị sử dụng.
- Danh mục tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn khởi kiện.
Theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự, ai khởi kiện vấn đề gì phải có tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu khởi kiện đó.
* Nộp đơn khởi kiện
- Nộp đơn tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất đang tranh chấp.
- Hình thức nộp đơn: Người khởi kiện nộp đơn bằng một trong các hình thức sau:
+ Nộp trực tiếp tại Tòa án;
+ Gửi đến Tòa án theo đường dịch vụ bưu chính;
+ Gửi trực tuyến bằng hình thức điện tử qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án.
- Gửi đơn yêu cầu đến UBND cấp huyện nơi có đất
Căn cứ Điều 106 Nghị định 102/2024/NĐ-CP, thủ tục giải quyết tranh chấp tại UBND cấp huyện như sau:
Bước 1: Nộp đơn.
Bước 2: Chủ tịch UBND cấp huyện giao nhiệm vụ cho cơ quan tham mưu.
Bước 3: Giải quyết tranh chấp
Trong thời hạn giải quyết Chủ tịch UBND cấp huyện tổ chức hòa giải:
- Trường hợp hòa giải thành thì kết thúc tranh chấp.
- Trường hợp hòa giải không thành thì ban hành quyết định giải quyết:
+ Nếu đồng ý với quyết định giải quyết thì kết thúc tranh chấp.
+ Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hoặc khởi kiện quyết định giải quyết của Chủ tịch UBND cấp huyện.
Thời hạn giải quyết: Không quá 30 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ; đối với các xã miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn thì thời gian thực hiện được tăng thêm 10 ngày, trừ thủ tục hòa giải.
Kết luận: Giải quyết tranh chấp đất đai khi không có Giấy chứng nhận hoặc một trong những loại giấy tờ về quyền sử dụng đất thì trước tiên phải hòa giải tại UBND xã, phường, thị trấn; nếu hòa giải không thành thì khởi kiện tại Tòa án hoặc đề nghị UBND cấp huyện giải quyết.
Công ty Luật TNHH Bright Legal - Khách hàng là trọng tâm
Trụ sở chính:
Địa chỉ: Lô 128 Sunrise K, The Manor Central Park, đường Nguyễn Xiển, phường Đại Kim, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội.
Điện thoại: 0866.625.968 - 0866375617
Hotline: 0913899635 - 0906219525
Email: [email protected]
Chi nhánh Kiên Giang
Địa chỉ: Số 254 Nguyễn Trung Trực, phường Dương Đông, Tp. Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang
Điện thoại: 0775.921.888
Email: [email protected]
Chi nhánh Hà Tĩnh
Địa chỉ: Số 03 Lý Nhật Quang, thị trấn Thạnh Hà, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh
Điện thoại: 0906219525 - 0963331555
Hỏi đáp đất đai 🞄 27/06/2025
Ngày 12/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 151/2025/NĐ-CP, quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương trong điều kiện tổ chức chính quyền hai cấp (cấp tỉnh và cấp xã). Một trong những điểm thay đổi đáng chú ý là việc chuyển thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất – bao gồm chuyển đất nông nghiệp sang đất ở (thổ cư) – từ UBND cấp huyện về cho Chủ tịch UBND cấp xã.
Hỏi đáp đất đai 🞄 27/06/2025
Ngày 12/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 151/2025/NĐ-CP, quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương trong điều kiện tổ chức chính quyền hai cấp (cấp tỉnh và cấp xã). Một trong những điểm thay đổi đáng chú ý là việc chuyển thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất – bao gồm chuyển đất nông nghiệp sang đất ở (thổ cư) – từ UBND cấp huyện về cho Chủ tịch UBND cấp xã.
Hỏi đáp đất đai 🞄 22/06/2025
Nghị định 151/2025/NĐ-CP, được Chính phủ ban hành vào ngày 12/6/2025 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc cải cách quản lý đất đai tại Việt Nam. Nghị định này quy định chi tiết về việc phân định thẩm quyền và phân quyền - phân cấp giữa chính quyền hai cấp (tỉnh, xã) trong lĩnh vực quản lý đất đai. Dưới đây là những điểm mới đáng chú ý của Nghị định này:
Hỏi đáp đất đai 🞄 22/06/2025
Nghị định 151/2025/NĐ-CP, được Chính phủ ban hành vào ngày 12/6/2025 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc cải cách quản lý đất đai tại Việt Nam. Nghị định này quy định chi tiết về việc phân định thẩm quyền và phân quyền - phân cấp giữa chính quyền hai cấp (tỉnh, xã) trong lĩnh vực quản lý đất đai. Dưới đây là những điểm mới đáng chú ý của Nghị định này:
Hành chính 🞄 17/06/2025
Trong những năm gần đây, việc lập Vi bằng của Thừa phát lại ngày càng được các bên tham gia giao dịch dân sự sử dụng trong các giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua bán tài sản gắn liền với đất (nhà ở, chung cư mini) như một bảo đảm cho giao dịch chuyển quyền sử dụng đất, sở hữu tài sản gắn liền với đất khi chưa đủ điề kiện pháp lý để công chứng. Tuy nhiên, không phải ai cũng nhận thức đầy đủ được rủi ro pháp lý khi thực hiện các giao dịch này. Việc sử dụng vi bằng với mục đích thay thế hợp đồng chuyển nhượng hoặc tặng cho nhà, đất có công chứng, chứng thực đã dẫn đến nhiều tranh chấp pháp lý phức tạp, gây nhầm lẫn cho người dân và ảnh hưởng đến trật tự quản lý đất đai.
Hành chính 🞄 17/06/2025
Trong những năm gần đây, việc lập Vi bằng của Thừa phát lại ngày càng được các bên tham gia giao dịch dân sự sử dụng trong các giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua bán tài sản gắn liền với đất (nhà ở, chung cư mini) như một bảo đảm cho giao dịch chuyển quyền sử dụng đất, sở hữu tài sản gắn liền với đất khi chưa đủ điề kiện pháp lý để công chứng. Tuy nhiên, không phải ai cũng nhận thức đầy đủ được rủi ro pháp lý khi thực hiện các giao dịch này. Việc sử dụng vi bằng với mục đích thay thế hợp đồng chuyển nhượng hoặc tặng cho nhà, đất có công chứng, chứng thực đã dẫn đến nhiều tranh chấp pháp lý phức tạp, gây nhầm lẫn cho người dân và ảnh hưởng đến trật tự quản lý đất đai.
Hỏi đáp đất đai 🞄 14/06/2025
Ngày 12/6/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 151/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025, quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp, phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai. Nghị định này có hiệu lực kể từ ngày 01/7/2025 và được thực hiện đến trước ngày 01/3/2027.
Hỏi đáp đất đai 🞄 14/06/2025
Ngày 12/6/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 151/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025, quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp, phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai. Nghị định này có hiệu lực kể từ ngày 01/7/2025 và được thực hiện đến trước ngày 01/3/2027.
Tin tức chuyên ngành 🞄 26/05/2025
TRÌNH TỰ, THỦ TỤC ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI, CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT LẦN ĐẦU THEO LUẬT ĐẤT ĐAI 2024 NHƯ THẾ NÀO?
Tin tức chuyên ngành 🞄 26/05/2025
TRÌNH TỰ, THỦ TỤC ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI, CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT LẦN ĐẦU THEO LUẬT ĐẤT ĐAI 2024 NHƯ THẾ NÀO?
Hỏi đáp đất đai 🞄 10/06/2025
Chuyển mục đích sử dụng đất là vấn đề được rất nhiều người quan tâm. Các bước thực hiện như thế nào cho đúng. Xin mời bạn đọc theo dõi bài viết của Công ty Luật TNHH Bright Legal.
Hỏi đáp đất đai 🞄 10/06/2025
Chuyển mục đích sử dụng đất là vấn đề được rất nhiều người quan tâm. Các bước thực hiện như thế nào cho đúng. Xin mời bạn đọc theo dõi bài viết của Công ty Luật TNHH Bright Legal.