Tài sản chung nếu không có căn cứ chứng minh đó là tài sản riêng. Việc phân chia tài sản vợ chồng khi ly hôn sẽ dựa theo các nguyên tắc đã được pháp luật quy định để giải quyết nếu như hai vợ chồng không thể thỏa thuận tự phân chia với nhau.

Nguyên tắc chia tài sản sau ly hôn được quy định như thế nào?

Tài sản và quyền nuôi con luôn luôn là hai vấn đề quan trọng nhất mà vợ chồng quan tâm và cần được giải quyết khi ly hôn. Nếu như hai bên thỏa thuận được với nhau sẽ rất dễ dàng, tiết kiệm được nhiều thời gian cũng như chi phí. Tuy nhiên khi đã hết tình cạn nghĩa, vợ chồng đường ai nấy đi thì cũng xảy ra mâu thuẫn xung đột gay gắt. Điều này khiến cho hai bên không thể ngồi lại nói chuyện, tự thỏa thuận với nhau trong việc phân chia tài sản cũng như quyền nuôi con của vợ và chồng. Lúc này vai trò của Tòa án sẽ được đề cập tới.

Thứ nhất, Tòa án sẽ áp dụng nguyên tắc chia đôi

Điều 59, luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định cụ thể các nguyên tắc phân chia tài sản của vợ chồng khi ly hôn dựa vào các yếu tố như sau:

-  Hoàn cảnh của gia đình của vợ và chồng;

- Công sức và mức độ đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì cũng như phát triển khối tài sản chung đó. Lao động của vợ, chồng trong gia đình đều được coi như lao động có tạo ra thu nhập;

- Khi phân chia sẽ ưu tiên bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh cũng như nghề nghiệp của vợ và chồng, hai bên được tạo điều kiện tiếp tục lao động để tạo ra thu nhập;

- Khi phân chia tài sản chung thì có xét đến yếu tố lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân.

Ngoài ra, khi giải quyết yêu cầu ly hôn thì Tòa án cũng sẽ xem xét trên có sở nguyên tắc bảo vệ quyền lợi bà mẹ và trẻ em theo quy định của Luật hôn nhân gia đình và các luật khác có liên quan.

Có thể hiểu một cách đơn giản rằng nguyên tắc chia đôi mỗi bên được một nửa giá trị tài sản đã tạo lập được trong thời kỳ hôn nhân sẽ được áp dụng. Tuy nhiên, thẩm phán không áp dụng một cách máy móc nguyên tắc phân chia này mà còn xem xét đến các yếu tố khác như: Hoàn cảnh riêng của mỗi bên , công sức đóng góp, lỗi vi phạm... Lúc này giá trị tài sản có thể được chia linh hoạt theo tỉ lệ : 40% - 60% hoặc 45%-55 % giá trị tài sản chung. Trên thực tế, có những trường hợp đặc biệt tỷ lệ này có thể chia thành: 70% -30 % hoặc 80%-20% vẫn đảm bảo hợp pháp.

Chia tài sản chung bằng hiện vật

Pháp luật ưu tiên chia bằng hiện vật trước, khi không chia được bằng hiện vật thì lúc này mới định giá hiện vật thành tiền để chia. Bên nào nhận hiện vật thì thanh toán lại phần giá trị chênh lệch bằng tiền của hiện vật cho bên kia.

Nguyên tắc tài sản riêng của ai thuộc sở hữu của người đó

Tài sản riêng của ai thì thuộc sở hữu của người đó, trừ trường hợp tài sản riêng đã được vợ hoặc chồng đồng ý nhập vào tài sản chung. Trong trường hợp tài sản riêng đã có sự sáp nhập, trộn lẫn với tài sản chung thì bên nào không nhận tài sản bằng hiện vật, tiền sẽ được nhận phần giá trị tài sản của mình đóng góp vào khối tài sản đó.

Làm thế nào để xác định tài sản riêng của vợ, chồng?

Quy định về việc xác định tài sản chung và tài sản riêng theo quy định tại điều 33, 43 luật hôn nhân và gia đình năm 2014 như sau:

Cách xác định tài sản riêng của hai bên vợ chồng

Tài sản riêng của vợ hoặc chồng sẽ là:

- Tài sản hình thành trước thời kỳ hôn nhân: Dựa vào ngày đăng ký kết hôn nếu như tài sản này có trước thì đương nhiên nó là tài sản riêng của mỗi bên, vợ hoặc chồng sẽ đứng tên quyền sở hữu tài sản đó.

Ví dụ minh họa: Anh A kết hôn với chị B ngày 28/02/2022. Anh A có một căn nhà có tên trên giấy chứng nhận quyền sở hữu và được cấp giấy chứng nhận ngày 10/10/2021, Chị B có một chiếc ô tô có đăng ký sở hữu cấp ngày 09/09/2021. Như vậy lúc này thì căn nhà là tài sản riêng của anh A và chiếc xe ô tô là tài sản riêng của chị B

- Tài sản vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân sẽ là tài sản riêng: Căn cứ vào hình thức được thừa kế và tặng cho riêng để xác định tài sản riêng. Do quan hệ hôn nhân tạo lập dựa trên yếu tố tình cảm, tin tưởng và chia sẻ giữa vợ chồng hay gia đình hai bên. Thực tế trong giao dịch hàng ngày, khi cha mẹ người thân tặng cho tài sản rất ít khi minh bạch, rõ ràng nhấn mạnh yếu tố cho tặng riêng hay chung. Việc mập mờ trong việc xác lập văn bản, thủ tục thừa kế, tặng cho nên sau này có phát sinh tranh chấp, rất khó để xác định yếu tố “chung” và “riêng”.

- Tài sản được chia riêng cho vợ, chồng căn cứ theo các điều 38, 39 và 40 của Luật hôn nhân gia đình năm 2014.

-Tài sản nhằm phục vụ nhu cầu thiết yếu của hai bên vợ và chồng cũng như các tài sản khác theo quy định của pháp luật.

- Hoa lợi, lợi tức hình thành từ tài sản riêng sẽ là tài sản riêng.

Xác định tài sản chung của vợ chồng

Tài sản chung của vợ chồng quy định tại điều 33, luật hôn nhân gia đình năm 2014  bao gồm:

- Tài sản do vợ, chồng tạo ra, hình thành và tạo lập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng thống nhất đưa vào tài sản chung và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân.

-Tài sản mà vợ chồng được thừa kế hoăc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận đưa vào khối tài sản chung.

- Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được trong thời kỳ hôn nhân là tài sản chung của vợ chồng. Trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế, tặng cho riêng hoặc hình thành thông qua giao dịch, tạo lập bằng tài sản riêng.

- Tài sản chung của vợ chồng sẽ thuộc sở hữu chung hợp nhất, được sử dụng để bảo đảm nhu cầu của gia đình, dùng để thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng.

- Trường hợp không có căn cứ để chứng minh tài sản mà vợ, chồng đang tranh chấp là tài sản riêng thì tài sản đó được coi là tài sản chung.

Tóm lại, về nguyên tắc các tài sản hình thành trong thời kỳ hôn nhân đều coi là tài sản chung nếu không có căn cứ chứng minh đó là tài sản riêng. Việc phân chia tài sản vợ chồng khi ly hôn sẽ dựa theo các nguyên tắc đã được pháp luật quy định để giải quyết nếu như hai vợ chồng không thể thỏa thuận tự phân chia với nhau.

Bạn vừa đọc bài viết Nguyên tắc chia tài sản sau ly hôn thuộc trang Dân sự trên website: brl.vn. Hẹn gặp bạn ở những bài viết sau.